Automatyczne bramki e-gate dla podróżnych z UK – nowe ułatwienia na granicach UE - Easy Parking

Automatyczne bramki e-gate dla podróżnych z UK – nowe ułatwienia na granicach UE

Czym są automatyczne bramki e-gate?

Automatyczne bramki e-gate to nowoczesne rozwiązania technologiczne wykorzystywane do kontroli granicznej, które umożliwiają szybsze i bardziej zautomatyzowane przekraczanie granicy przez pasażerów posiadających odpowiednie dokumenty biometryczne. Systemy te opierają się na technologii rozpoznawania twarzy i elektronicznego odczytu danych z paszportów z chipem, eliminując konieczność kontaktu z funkcjonariuszem straży granicznej.

Proces odbywa się w sposób w pełni zautomatyzowany: podróżny wchodzi do strefy kontrolnej, gdzie następuje zeskanowanie paszportu oraz porównanie danych biometrycznych z informacjami zapisanymi w dokumencie. Weryfikacja trwa zazwyczaj kilka sekund, a jeśli nie zostaną wykryte żadne nieprawidłowości, bramka automatycznie się otwiera, umożliwiając kontynuowanie podróży bez konieczności dodatkowej interwencji służb.

Bramki e-gate są elementem szerszej transformacji cyfrowej kontroli granicznej, której celem jest zwiększenie przepustowości lotnisk, skrócenie kolejek oraz poprawa bezpieczeństwa przy jednoczesnym podniesieniu komfortu podróżnych. Wdrożenie tych rozwiązań wymaga odpowiedniego zaplecza technologicznego oraz współpracy pomiędzy służbami granicznymi, lotniskami i operatorami systemów informatycznych.

UK i UE po Brexicie – zmiany w kontroli granicznej

Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej miało istotny wpływ na sposób podróżowania między Zjednoczonym Królestwem a państwami członkowskimi UE. Od 1 stycznia 2021 roku obywatele brytyjscy stracili status obywateli unijnych i zostali objęci przepisami obowiązującymi dla obywateli państw trzecich. Oznacza to m.in. konieczność przechodzenia pełnej kontroli paszportowej przy każdym wjeździe do strefy Schengen, a także przy opuszczaniu jej terytorium.

Zmiana ta znacząco wpłynęła na codzienną praktykę podróżowania. Wcześniej obywatele Wielkiej Brytanii mogli korzystać z szybkich przejść granicznych, podobnie jak pozostali obywatele UE. Po Brexicie musieli ustawiać się w dłuższych kolejkach przeznaczonych dla podróżnych spoza Unii, przechodząc dokładniejsze kontrole tożsamości, czasami z koniecznością udzielenia informacji o celu podróży czy przedstawienia biletu powrotnego lub środków finansowych.

Dla osób podróżujących często – zarówno turystycznie, jak i służbowo – zmiany te oznaczały znaczące wydłużenie czasu odprawy granicznej. W okresach wzmożonego ruchu, zwłaszcza w sezonie letnim lub świątecznym, różnice między dawnym a obecnym reżimem były szczególnie odczuwalne. Dodatkowo nowe obowiązki graniczne powodowały zwiększone obciążenie kadrowe służb i ograniczały płynność operacyjną portów lotniczych.

Wprowadzenie możliwości korzystania z automatycznych bramek e-gate przez obywateli Wielkiej Brytanii stanowi próbę złagodzenia negatywnych skutków Brexitu w kontekście przepływu osób. Rozwiązanie to pozwala częściowo przywrócić komfort podróżowania znany sprzed 2021 roku, przy zachowaniu nowych wymogów formalnych wynikających z przepisów o ruchu granicznym z państwami trzecimi.

W jakich krajach UE e‑gate są dostępne dla Brytyjczyków?

Wprowadzenie możliwości korzystania z automatycznych bramek e-gate przez obywateli Wielkiej Brytanii następuje stopniowo i zależy od decyzji poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej. Do grona krajów, które oficjalnie zezwoliły podróżnym z Wielkiej Brytanii na korzystanie z e-gate, należą obecnie Portugalia, Estonia, Bułgaria oraz – od 2025 roku – Niemcy. W każdym z tych przypadków celem było przyspieszenie odprawy granicznej i złagodzenie negatywnych skutków brexitu dla często podróżujących osób.

W Niemczech dostęp do e-gate dla obywateli Wielkiej Brytanii został uruchomiony w największych portach lotniczych, w tym we Frankfurcie, Monachium, Berlinie i Hamburgu. Brytyjscy podróżni mogą korzystać z bramek, o ile posiadają ważny paszport biometryczny i spełniają określone warunki bezpieczeństwa. Rozwiązanie to zostało wprowadzone we współpracy z niemiecką policją federalną i jest elementem przygotowań do pełnego wdrożenia systemu Entry/Exit System (EES) w październiku 2025 roku.

Podobne zasady obowiązują w Portugalii, gdzie już od kilku lat podróżni z Wielkiej Brytanii mogą korzystać z e-gate na głównych lotniskach, takich jak Lizbona, Porto czy Faro. Estonia udostępniła swoje automatyczne bramki również Brytyjczykom jako jeden z pierwszych krajów w regionie bałtyckim. W Bułgarii, która intensywnie modernizuje infrastrukturę graniczną, bramki e-gate zostały włączone do standardowej procedury dla obywateli UK na kilku lotniskach międzynarodowych.

Mimo że nie wszystkie państwa członkowskie zdecydowały się jeszcze na udostępnienie e-gate obywatelom Wielkiej Brytanii, tendencja do liberalizacji kontroli i automatyzacji procesów granicznych jest wyraźna. W najbliższych miesiącach można spodziewać się kolejnych decyzji rozszerzających listę krajów, w których e-gate będą dostępne dla podróżnych spoza UE, w tym właśnie z Wielkiej Brytanii.

Jak wygląda proces przejścia przez e-gate?

Przejście przez bramkę e-gate to proces zautomatyzowany, który składa się z kilku etapów i trwa zazwyczaj nie więcej niż kilkanaście sekund. Warunkiem skorzystania z tej formy odprawy jest posiadanie ważnego paszportu biometrycznego, zawierającego mikroczip z danymi osobowymi i zdjęciem twarzy, które może zostać zweryfikowane przez system w czasie rzeczywistym. Systemy te są zintegrowane z bazami danych odpowiednich służb granicznych oraz wykazami osób poszukiwanych lub objętych zakazem wjazdu.

Proces rozpoczyna się od podejścia do stanowiska e-gate. Pasażer umieszcza paszport w czytniku optycznym, który automatycznie odczytuje dane personalne i elektroniczne zapisane w dokumencie. W tym czasie kamera wykonuje zdjęcie twarzy, które porównywane jest z obrazem biometrycznym zapisanym w paszporcie. Jeśli dane się zgadzają, pasażer zostaje przepuszczony przez pierwszą bramkę i wchodzi do śluzy kontrolnej.

Po krótkim czasie – zwykle kilku sekundach – otwiera się druga bramka, umożliwiając przejście do strefy przylotów lub odlotów. W przypadku niezgodności danych, błędów w odczycie dokumentu lub potrzeby dodatkowej weryfikacji, pasażer jest kierowany do ręcznej kontroli granicznej. Cały proces odbywa się bez udziału funkcjonariusza, co znacznie redukuje kolejki i obciążenie kadrowe służb.

Warto zaznaczyć, że nie wszyscy podróżni mogą korzystać z e-gate. Ograniczenia dotyczą m.in. dzieci poniżej określonego wieku (najczęściej 12 lat), osób bez paszportu biometrycznego, a także tych, wobec których wcześniej wystąpiły problemy z odprawą lub którzy znajdują się pod szczególnym nadzorem służb. Mimo to znaczna większość pasażerów spełniających podstawowe wymagania może swobodnie i szybko przekraczać granice z wykorzystaniem bramek automatycznych.

Jakie korzyści przynoszą automatyczne bramki podróżnym?

Automatyczne bramki e-gate to rozwiązanie, które przynosi szereg istotnych korzyści zarówno dla podróżnych, jak i dla operatorów lotnisk oraz służb granicznych. Najbardziej oczywistą zaletą jest znaczące skrócenie czasu potrzebnego na przejście przez kontrolę graniczną. Dzięki zautomatyzowanemu procesowi, pasażerowie nie muszą oczekiwać w długich kolejkach do stanowisk z funkcjonariuszami – w większości przypadków odprawa trwa nie dłużej niż kilkanaście sekund.

Automatyzacja wpływa także na zwiększenie przewidywalności i płynności ruchu pasażerskiego. W sytuacji dużego natężenia ruchu – jak ma to miejsce w sezonach wakacyjnych, podczas świąt czy w godzinach szczytu – bramki e-gate pozwalają lepiej zarządzać przepływem ludzi, ograniczając zatory i chaos w strefach kontroli. Jest to szczególnie ważne na dużych lotniskach, które obsługują dziesiątki tysięcy podróżnych dziennie.

Podróżni odczuwają również poprawę komfortu i prywatności. Odprawa odbywa się bez konieczności rozmowy z funkcjonariuszem, co zmniejsza stres, szczególnie dla osób niepewnych językowo lub źle znoszących sytuacje urzędowe. Proces jest prosty, intuicyjny i przebiega bez zbędnych formalności, co czyni go szczególnie atrakcyjnym dla osób często podróżujących służbowo oraz rodzin z dziećmi (o ile dzieci spełniają wymagania wiekowe).

Korzyści są także widoczne z punktu widzenia bezpieczeństwa. Nowoczesne systemy e-gate są zintegrowane z bazami danych europejskich systemów kontroli granicznej i umożliwiają szybsze wykrywanie potencjalnych zagrożeń, osób objętych zakazami wjazdu lub dokumentów o podrobionych danych. Dzięki temu, mimo uproszczenia procedury, poziom ochrony pozostaje na wysokim poziomie, a zasoby służb granicznych mogą być kierowane tam, gdzie są faktycznie potrzebne.

Czy e‑gate zastąpią tradycyjną kontrolę paszportową?

Mimo rosnącej popularności i skuteczności automatycznych bramek e-gate, nie przewiduje się całkowitego zastąpienia nimi tradycyjnej kontroli paszportowej. Systemy e-gate pełnią funkcję uzupełniającą, a nie alternatywną wobec manualnych stanowisk, ponieważ nie każdy pasażer spełnia warunki techniczne i formalne pozwalające na automatyczną odprawę. Ponadto pewne grupy osób, jak małoletni podróżujący bez opieki, obywatele państw objętych dodatkowymi wymogami wizowymi czy osoby z niepełnosprawnościami, mogą wymagać indywidualnej weryfikacji tożsamości przez funkcjonariusza.

Funkcjonariusze służb granicznych pozostają niezbędnym elementem systemu ochrony granic. Ich obecność gwarantuje możliwość natychmiastowej reakcji w przypadku wykrycia nieprawidłowości, wątpliwości co do autentyczności dokumentów lub konieczności przeprowadzenia wywiadu granicznego. W sytuacjach szczególnych – takich jak podwyższone zagrożenie terrorystyczne, procedury deportacyjne czy kontrole celne – fizyczna obecność i decyzja urzędnika są niezastąpione.

Również z punktu widzenia prawa, automatyczne bramki działają w ramach systemu hybrydowego. Choć technologia przeprowadza odprawę biometryczną, cały proces odbywa się pod nadzorem straży granicznej. Systemy e-gate są monitorowane w czasie rzeczywistym, a każde przejście pasażera jest rejestrowane i może zostać natychmiast zatrzymane lub przekierowane do dalszej weryfikacji manualnej.

W praktyce oznacza to, że e-gate przyspieszają odprawę i poprawiają wydajność systemu granicznego, ale nie eliminują potrzeby tradycyjnej kontroli. Ich zadaniem jest filtrowanie podróżnych niskiego ryzyka i odciążanie służb, które dzięki temu mogą skupić się na bardziej złożonych przypadkach. Takie podejście umożliwia bardziej efektywne zarządzanie ruchem granicznym przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa.

Rozszerzenie programu e‑gate – plany na przyszłość

Rozwój systemów e-gate wpisuje się w szerszą strategię Unii Europejskiej dotyczącą cyfryzacji granic zewnętrznych oraz unowocześniania procedur związanych z ruchem osobowym. W nadchodzących miesiącach i latach spodziewane jest rozszerzenie możliwości korzystania z bramek automatycznych na kolejne grupy podróżnych spoza UE, w tym obywateli innych państw trzecich, takich jak Kanada, Japonia, Australia czy Stany Zjednoczone. Decyzje te będą podejmowane w oparciu o zasadę wzajemności oraz analizę ryzyka migracyjnego.

Ważnym elementem tego procesu jest wdrożenie systemu Entry/Exit System (EES), który wejdzie w życie w październiku 2025 roku. EES ma zastąpić ręczne stemplowanie paszportów i umożliwić automatyczne rejestrowanie dat wjazdu i wyjazdu wszystkich obywateli państw trzecich odwiedzających strefę Schengen. System ten będzie zintegrowany z bramkami e-gate, co pozwoli jeszcze bardziej przyspieszyć odprawy i zwiększyć dokładność rejestracji danych granicznych.

Równolegle z EES planowane jest uruchomienie systemu ETIAS – elektronicznego zezwolenia na podróż do strefy Schengen, podobnego do amerykańskiego ESTA. ETIAS będzie obowiązkowy dla obywateli państw zwolnionych z obowiązku wizowego, w tym Wielkiej Brytanii. Po jego wdrożeniu, pasażerowie będą musieli uzyskać elektroniczną zgodę na podróż jeszcze przed przyjazdem na granicę, co dodatkowo zautomatyzuje i uprości cały proces odprawy.

W dłuższej perspektywie Komisja Europejska dąży do tego, aby większość odpraw granicznych dla podróżnych niskiego ryzyka odbywała się w pełni cyfrowo. Celem jest zwiększenie bezpieczeństwa, redukcja kosztów operacyjnych oraz poprawa doświadczenia pasażera. Dalsza modernizacja infrastruktury lotniskowej, rozwój sieci e-gate oraz integracja z bazami danych Europolu, Interpolu i krajowych służb granicznych to priorytety, które będą realizowane w ramach kolejnych programów unijnych.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy muszę mieć wizę, aby skorzystać z e-gate jako obywatel Wielkiej Brytanii?

Nie, obywatele Wielkiej Brytanii nie potrzebują wizy, aby wjechać do większości krajów strefy Schengen na pobyt krótkoterminowy (do 90 dni w ciągu 180 dni). W przypadku krajów, które udostępniły bramki e-gate dla Brytyjczyków, wystarczy ważny paszport biometryczny. Należy jednak pamiętać, że po wdrożeniu systemu ETIAS konieczne będzie uzyskanie elektronicznego zezwolenia na podróż przed przyjazdem do UE.

Czy dzieci mogą przechodzić przez bramki automatyczne?

W większości krajów korzystanie z e-gate jest ograniczone wiekowo. Zwykle minimalny wiek to 12 lat, choć niektóre państwa ustalają granicę na poziomie 14 lub 18 lat. Dzieci poniżej określonego wieku muszą przejść tradycyjną kontrolę paszportową w towarzystwie osoby dorosłej. Warto sprawdzić konkretne wymagania obowiązujące na danym lotnisku przed podróżą.

Jakie dokumenty muszę mieć przy sobie, aby skorzystać z e-gate?

Podstawowym wymaganiem jest ważny paszport biometryczny. Dokument musi być zgodny z międzynarodowymi normami ICAO i zawierać mikroczip z danymi biometrycznymi, w tym zdjęciem twarzy. Zaleca się również posiadanie rezerwacji hotelowej, biletu powrotnego oraz środków finansowych – choć nie są one wymagane do przejścia przez bramkę, mogą być potrzebne w przypadku przekierowania do kontroli manualnej.

Co się dzieje, jeśli e-gate mnie nie przepuści?

Jeśli system e-gate nie rozpozna tożsamości lub wykryje niezgodność danych, pasażer zostaje automatycznie skierowany do stanowiska kontroli granicznej obsługiwanego przez funkcjonariusza. Może się to zdarzyć w przypadku zniszczonego paszportu, różnicy w wyglądzie twarzy względem zdjęcia biometrycznego, problemów z systemem lub obecności alertu w bazach danych. W takiej sytuacji kontrola odbywa się w sposób standardowy, a funkcjonariusz podejmuje decyzję co do dalszego postępowania.